Δευτέρα 28 Αυγούστου 2017

ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ:Στο περιθώριο το δικαίωμα των παιδιών στην Προσχολική Αγωγή

Η εργασία και η μητρότητα γίνονται «αντικρουόμενες» στο πλαίσιο του καπιταλισμού, καθώς τα μέτρα προστασίας της μητρότητας αποτελούν κόστος για την καπιταλιστική εργοδοσία και το κράτος
 Με χιλιάδες οικογένειες να μη βρίσκουν θέση για τα παιδιά τους στους
δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς πρόκειται να ξεκινήσει ακόμα μια σχολική χρονιά. Η εγγραφή στους σταθμούς μετατρέπεται σε αγώνα δρόμου και μάλιστα μετ' εμποδίων για τους γονείς, με τις δυσκολίες που συναντούν να μεγαλώνουν χρόνο με το χρόνο: Οι παιδικοί σταθμοί των δήμων δεν επαρκούν για να καλύψουν παρά ένα μικρό μέρος από το σύνολο των παιδιών. Το προσωπικό τους συρρικνώνεται, η χρηματοδότηση φθίνει, τα τροφεία και οι πληρωμές αυξάνονται για τους «τυχερούς» γονείς που θα καταφέρουν να εγγράψουν το παιδί τους.
Για τους υπόλοιπους, απομένει η «λύση» των ιδιωτικών σταθμών, το κόστος της οποίας είναι σαφώς μεγαλύτερο και οι περισσότεροι δεν μπορούν να το επωμιστούν. Στο παραπάνω φόντο, όλο και περισσότερες οικογένειες καταφεύγουν στο πρόγραμμα που υλοποιεί η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), με τις αιτήσεις που κατατίθενται να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο.
Η ένταξη στο πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ μοιάζει «σανίδα σωτηρίας» για τους γονείς, αφού αν καταφέρουν να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των «ωφελούμενων» εξασφαλίζουν την εγγραφή, το «κουπόνι» (voucher), την επιδότηση των τροφείων και βγαίνουν «στο κυνήγι» για να βρουν και μια διαθέσιμη θέση στους σταθμούς. Για να δουν όμως το όνομά τους στον κατάλογο των «ωφελούμενων» πρέπει αφενός να μην «κοπούν» από τους όρους και τις προϋποθέσεις που έχει η συμμετοχή στο πρόγραμμα, αφετέρου να συγκεντρώσουν μεγαλύτερη μοριοδότηση από τους άλλους γονείς για να διεκδικήσουν μια από τις περιορισμένες θέσεις που χρηματοδοτεί το πρόγραμμα.
Ο αριθμός των αιτήσεων αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό και μαζί του αυξάνεται ο αριθμός και το ποσοστό των γονιών και των παιδιών που απορρίπτονται. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΕΕΤΑΑ, που έχουν γίνει γνωστά από τον περασμένο μήνα, τα παιδιά που έχουν αποκλειστεί φέτος ξεπερνούν τις 55.000. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 37,58% του συνόλου των παιδιών που αφορούσαν οι κατατεθειμένες για την προσεχή σχολική χρονιά αιτήσεις των μητέρων.
Με «πυξίδα» τη διαχείριση της ακραίας φτώχειας...
Πριν από λίγους μήνες, η κυβέρνηση είχε σπεύσει να εντάξει τη «δωρεάν πρόσβαση παιδιών από φτωχές οικογένειες σε βρεφονηπιακούς σταθμούς» στις διακηρύξεις της για μια δέσμη «αντίμετρων», τα οποία θα ανακούφιζαν υποτίθεται τους εργαζόμενους από τα μέτρα που νομοθετεί, ισοπεδώνοντας τα δικαιώματα των ίδιων και των οικογενειών τους.
Πιο πρόσφατα, η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Θεανώ Φωτίου, επανήλθε στο θέμα προαναγγέλλοντας την ίδρυση νέων παιδικών σταθμών, η λειτουργία των οποίων θα μπορούσε να καλύψει επιπλέον 45.000 θέσεις. Ακόμα κι αν η εξαγγελία αυτή πραγματοποιηθεί κάποια στιγμή στο μέλλον, σίγουρα όχι τη φετινή χρονιά, ο πήχης της κυβέρνησης έχει μπει πολύ χαμηλά.
Είναι ενδεικτικό ότι οι 45.000 θέσεις σε παιδικούς σταθμούς που «υπόσχεται» γενικά και αόριστα η κυβέρνηση δεν φτάνουν ούτε για να καλύψουν τον αριθμό των παιδιών που αποκλείστηκαν φέτος από το πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ (55.542 παιδιά). Χωρίς καμία πρόβλεψη για τους χώρους στους οποίους θα δημιουργηθούν νέοι σταθμοί, χωρίς σχεδιασμό για προσλήψεις παιδαγωγικού και βοηθητικού προσωπικού, οι εξαγγελίες αποτελούν «αέρα κοπανιστό» και δεν ανταποκρίνονται στο ελάχιστο στις ανάγκες που υπάρχουν σε κάθε δήμο και περιφέρεια.
Το «αντίμετρο» των παιδικών σταθμών που σκιαγραφεί ο ΣΥΡΙΖΑ φέρει τη σφραγίδα της διαχείρισης της ακραίας φτώχειας. Ο στόχος που περιγράφεται από τις κυβερνητικές εξαγγελίες περιορίζεται στο να βρίσκουν μια στοιχειώδη φροντίδα τα παιδιά των οικογενειών που ζουν κάτω από τα επίσημα όρια της φτώχειας. Η λογική αυτή αντανακλάται και στους όρους με τους οποίους υλοποιείται το πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ.
Οι «ωφελούμενοι» γονείς λαμβάνουν το voucher για να εγγράψουν τα παιδιά τους στους σταθμούς, σύμφωνα με την κατάταξή τους ως προς το επίσημο όριο της φτώχειας. Το όριο αυτό έχει τεθεί από την ΕΛΣΤΑΤ για το τρέχον έτος στα 4.512 ευρώ ετήσιο εισόδημα για τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά. Στην περίπτωση μιας τετραμελούς οικογένειας, με δύο μικρά παιδιά, το επίσημο όριο της φτώχειας διαμορφώνεται στα 9.475 ευρώ.
Ετσι κι αλλιώς, τα εισοδηματικά κριτήρια αποκλείουν από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα τις οικογένειες με ετήσιο εισόδημα που υπερβαίνει τις 27.000 ευρώ (για την τετραμελή οικογένεια). Ανάμεσα στις απορριφθείσες αιτήσεις 6.589 έχουν γίνει από οικογένειες με ετήσιο εισόδημα χαμηλότερο από 12.000 ευρώ. Οσον αφορά την εισοδηματική κατηγορία από 12.000 έως 26.000 ευρώ ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, δεκτές έγιναν μόλις 12.041 αιτήσεις από ένα σύνολο 44.041 αιτήσεων, δηλαδή περίπου μία στις τέσσερις.
...και τις ευρωενωσιακές πολιτικές «συγκερασμού» εργασίας και οικογένειας
Το πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ είναι κομμένο και ραμμένο στις κατευθύνσεις της ΕΕ και αντανακλά την αφετηρία από την οποία εκκινεί το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων για τους παιδικούς σταθμούς. Ο τίτλος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής», κάτω από τον οποίο υλοποιείται, αποδίδει το στίγμα.
Η «πρόσβαση» σε υπηρεσίες «παιδικής μέριμνας» εντάσσεται στην προσπάθεια της ΕΕ να αυξηθεί το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών, της απασχόλησης με ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, χωρίς δικαιώματα. Αντίστοιχα προγράμματα επιδότησης ενός μέρος του κόστους που συνεπάγονται τα τροφεία των παιδικών σταθμών, για έναν περιορισμένο αριθμό παιδιών που επιλέγονται με εισοδηματικά και άλλα κριτήρια, προκειμένου να διευκολύνεται η απασχόληση των μητέρων τους, εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες.
Στον άξονα αυτό κινείται και η συγκεκριμένη δράση της ΕΕΤΑΑ, στοχεύοντας «στην αύξηση της απασχόλησης και τη διατήρηση των ωφελούμενων γυναικών από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα σε θέσεις εργασίας». Μάλιστα, στη δημόσια πρόσκληση του προγράμματος γίνεται λόγος για την ανάγκη να διευκολυνθούν οι γυναίκες «να ανταποκριθούν στους απαιτητικούς κι αντικρουόμενους ρόλους τους».
Μόνο που η εργασία και η μητρότητα γίνονται «αντικρουόμενες» στο πλαίσιο του καπιταλισμού, καθώς τα μέτρα προστασίας της μητρότητας αποτελούν κόστος για την καπιταλιστική εργοδοσία και το κράτος. Μπαίνουν διαρκώς «στο ζύγι» τα κέρδη που προσδοκούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι από τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, κυρίως ως φτηνή και ευέλικτη εργατική δύναμη, και το «κόστος» των απαραίτητων δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών για την οικογένεια.
Δικαίωμα όλων των παιδιών η Προσχολική Αγωγή
Το δικαίωμα όλων των παιδιών στη δημόσια και δωρεάν Προσχολική Αγωγή τίθεται στο περιθώριο από την πολιτική της ΕΕ και των εκάστοτε κυβερνήσεων. Πρόκειται για την πολιτική που αντιμετωπίζει τις δομές και τις υπηρεσίες για τη φροντίδα και την αγωγή βρεφών και νηπίων ως «εργαλείο» για την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης των γυναικών αλλά και ως έναν τρόπο διαχείρισης των αυξανόμενων διαστάσεων του φαινομένου της παιδικής φτώχειας. Ομως, ο ρόλος των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών δεν αφορά τη φύλαξη των βρεφών και των νηπίων κατά τις ώρες εργασίας των γονιών, ούτε περιορίζεται στη στοιχειώδη προνοιακή φροντίδα, όπως είναι η παροχή ενός πιάτου φαγητού, στο πλαίσιο της διαχείρισης της φτώχειας των λαϊκών οικογενειών και των συνεπειών που έχει στα παιδιά της.
Η ομαλή ψυχοσωματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών απαιτεί δομές Προσχολικής Αγωγής αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν για όλα τα παιδιά, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους, με επαρκή χρηματοδότηση, κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και στελέχωση με επιστημονικό παιδαγωγικό και βοηθητικό προσωπικό.
Στη σημερινή κατάσταση, με δεκάδες χιλιάδες παιδιά να μένουν χωρίς θέση στους σταθμούς, με τους γονείς να αναγκάζονται να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για τα τροφεία, με τις ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό να επιδεινώνονται, η απάντηση των μαζικών οργανώσεων των εργαζομένων, σωματείων, συλλόγων και φορέων, μπορεί να είναι μόνο μία: Η διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών της λαϊκής οικογένειας, μεταξύ αυτών και της ανάγκης των παιδιών της για δημόσιες, δωρεάν, σύγχρονες υπηρεσίες Προσχολικής Αγωγής.


Κυριακή 27 Αυγούστου 2017
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Ευτυχία ΧΑΪΝΤΟΥΤΗ